 |
 |
 |
 |
 |
 |
|
• METODA TOMATISA – przewodnik po metodzie treningu słuchowego |
||||
| Twórcą metody treningu słuchowego (stymulacji audio-psycho-lingwistycznej) jest prof. Alfred A. Tomatis - wybitny francuski otolaryngolog, neurolog i foniatra.
Przez 50 lat prowadził on badania nad funkcjonowaniem ucha oraz jego wpływu na słyszenie, język i uczenie się. Swoje wnioski z badań zawarł w tzw. trzech prawach Tomatisa: 1. Głos zawiera tylko to, co może usłyszeć ucho. 2. Jeżeli uszkodzonemu uchu umożliwi się ponownie prawidłowe słyszenie utraconych lub stłumionych częstotliwości natychmiast zostają one w sposób nieświadomy zrekonstruowane w emitowanym głosie. 3. Zastosowanie treningu słuchowego pozwalającego słyszeć brakujące częstotliwości prowadzi do trwałej modyfikacji głosu.  Efekt zmiany jakości głosu pod wpływem zmiany sposobu słyszenia został nazwany Efektem Tomatisa i oficjalnie potwierdzony przez francuską Akademię Nauk w 1957r. Za swoje osiągnięcia Tomatis otrzymał wiele nagród, m.in. złoty medal w Brukseli przyznawany za działalność naukową (1958r.). Trening słuchowy, jako metoda terapeutyczna, cieszy się uznaniem wielu specjalistów z dziedziny medycyny, psychologii, pedagogiki i terapii zajęciowej. Wykorzystuje się ją w bardzo wielu ośrodkach na całym świecie. Uwaga słuchowa - czym się różni słuchanie od słyszenia? Metoda ta pozwala badać uwagę słuchową, tzn. zdolność wybiórczego nastawienia analizatora słuchowego na określony rodzaj bodźców. Uwaga słuchowa jest więc wyższą funkcją słuchową, która umożliwia świadomy odbiór informacji dźwiękowych, nadanie im znaczenia oraz, na drodze sprzężenia zwrotnego, podjęcie adekwatnych działań w odpowiedzi na otrzymaną informację dźwiękową. Uwaga słuchowa umożliwia zatem skuteczną komunikację z otaczającym światem. Funkcja ta może być zaburzona u osób, u których wyniki badań audiometrycznych są całkowicie prawidłowe. Oznacza to, że osoba taka „słyszy” , ale „nie słucha”. Słyszenie jest bowiem procesem biernym i zależy od stanu narządu słuchu. Jeżeli narząd słuchu jest uszkodzony, mogą istnieć problemy ze słyszeniem pewnych dźwięków. Słyszenie jest więc funkcją, która zależy od stanu narządu słuchu, słuchanie jest umiejętnością, która rozwija się przez całe życie człowieka. Zaburzenia słuchania są ściśle powiązane z procesami zachodzącymi w ośrodkowym układzie nerwowym, jednak ich deficyty mogą wynikać nie z organicznych uszkodzeń tych okolic, lecz z nieprawidłowego funkcjonowania pewnych struktur (Wolnowska, Sudoł, 2011). Dziecko z zaburzoną uwagą słuchową ma trudności z prawidłową selekcją i analizą dźwięków, rozróżnianiem wysokich i niskich częstotliwości, a także nie posiada umiejętności kojarzenia znaku graficznego z dźwiękiem, co jest konieczne w przypadku poprawnego czytania i pisania. Dodatkowo towarzyszyć temu może nadpobudliwość psychoruchowa. Wszystkie te czynniki mogą obniżać motywację dziecka do nauki, wzbudzać zniechęcenie i negatywnie wpływać na wiarę we własne możliwości. Objawy, które mogą sugerować istnienie zaburzeń uwagi słuchowej: • zaburzenia koncentracji uwagi, • nadwrażliwość na dźwięki, • błędna interpretacja pytań, • mylenie podobnie brzmiących słów, • konieczność powtarzania poleceń, • ubogie słownictwo, • problemy z przetwarzaniem informacji słuchowych, • trudności z czytaniem i pisaniem, • męczliwość, nadwrażliwość emocjonalna, drażliwość, tendencje depresyjne, • nadaktywność. Lateralizacja słuchowa. Uwaga słuchowa wiąże się też z lateralizacją słuchową. Prawe ucho słucha w nieco inny sposób niż ucho lewe - wynika to z faktu, że prawa i lewa półkula naszego mózgu zawiaduje innymi umiejętnościami. Zaletą dominacji prawego ucha jest to, że przetwarza ono informacje znacznie szybciej i precyzyjniej niż lewe. Prawe ucho jest najskuteczniejszym przekaźnikiem wychwytywania i przekazywania dźwięków języka, tak więc dzieci z lewym uchem dominującym są w gorszej sytuacji. Dźwięki wychwytywane przez prawe ucho są przekazywane bezpośrednio do głównego ośrodka mowy znajdującego się w lewej półkuli mózgu. Dźwięki słyszane przez lewe ucho przechodzą najpierw do podośrodka językowego w prawej półkuli, a następnie muszą przejść przez ciało modzelowate do lewej półkuli, aby zostać zdekodowane. Zachodzi wtedy milisekundowe opóźnienie podobne do tego, jakie zachodzi w czasie międzynarodowych rozmów telefonicznych, kiedy to dźwięk dociera najpierw do satelity, a potem znowu na ziemię. Dziecko z dominacją lewego ucha będzie miało trudności z wypełnianiem pierwszych dwóch poleceń, kiedy wypowiadane jest już trzecie polecenie. (Sally Goddard, 2004r.) W sytuacji lewouszności: • dłuższa jest droga, którą pokonują dźwięki od ucha lewego do prawej półkuli mózgu (ok.0,4- 0.9 milisekundy), • częste są bloki emocjonalne podczas mówienia, gubienie sylab, • dzieci nie pamiętają tego, co było w przedszkolu, na lekcji, • słyszenie lewouszne jest często przyczyną niepłynności mówienia, u 90% osób jąkających się stwierdzono dominację lewego ucha. Słuchanie lewouszne generuje liczne błędy w przyswajaniu systemu fonetyczno-fonologicznego, co wpływa negatywnie na uczenie się znaczeń i przyswajanie reguł gramatycznych. ( Cieszyńska, 2005r.) |